Σαν σήμερα, στις 7 Οκτωβρίου 1942, δώδεκα Hurricane της 335 Βασιλικής Ελληνικής Μοίρας Διώξεως με επικεφαλής τον Διοικητή της Επισμηναγό Ι. Κέλλα απογειώθηκαν για την πρώτη αποστολή αναγνώρισης στο μέτωπο του El Alamein, καλύπτοντας την 33η Μοίρα της RAF. Τα αεροσκάφη επέστρεψαν σώα στη βάση τους, και η Μοίρα έλαβε το βάπτισμα του πυρός στη Μάχη που θα επηρέαζε την έκβαση του Πολέμου της Ερήμου, αλλά και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Έναν ακριβώς χρόνο νωρίτερα, με την υπ' αριθμ. 296 διαταγή της RAF Μέσης Ανατολής συγκροτήθηκε η πρώτη Ελληνική Μοίρα Διώξεως αρχικά ως 361 και αμέσως μετά ως 335 Hellenic Squadron. Έδρα της ορίστηκε το αεροδρόμιο Aqir της Παλαιστίνης, ενώ εξοπλίστηκε με οκτώ αεροσκάφη Hawker Hurricane I.
Όπως διαβάζουμε και στην επίσημη ιστορία της ΠΑ, τον Οκτώβριο του 1941 δημιουργήθηκε η 335 Βασιλική Ελληνική Μοίρα Διώξεως (ΒΕΜΔ) με αεροσκάφη Hawker Hurricane MkI και στη συνέχεια με Hawker Hurricane MkII, μέχρι τον Δεκέμβριο του 1943, οπότε και αντικαταστάθηκαν με Supermarine Spitfire Mk Vb/Vc. Σημαντική όσο και συμβολική ήταν η δράση της Μοίρας, εναντίον του Ιταλικού Στρατηγείου Μ. Ανατολής, την 28η Οκτωβρίου 1942. Σε ανάλογο πλαίσιο και με τον ίδιο εξοπλισμό οργανώθηκε και η 336 ΒΕΜΔ, τον Φεβρουάριο του 1943.
Οι δύο Μοίρες ανέλαβαν πλήθος αποστολών αναχαίτισης και συνοδείας, αλλά και περιπολίες του εναέριου χώρου. Σημαντική ήταν η συμβολή όλων των ελληνικών Μοιρών, κατά τις συμμαχικές αεροπορικές επιδρομές στην Κρήτη, από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο του 1943. Αξίζει να ενημερωθούμε για την κατάρριψη τριών γερμανικών αεροσκαφών, από τα ελληνικά καταδιωκτικά, καθώς και τη συμμετοχή τους στις μεγάλες επιδρομές που έχουν σχεδιάσει οι σύμμαχοι για την προσβολή γερμανικών στρατιωτικών στόχων στην Κρήτη, στρατηγικό ορμητήριο των Γερμανών προς τη Μ. Ανατολή, το θέρος του 1943.
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ενημερωθείτε για την Άμυνα και την Ασφάλεια!
Γράφει ο Νίκος Γαβριλάκης
Έχεις δύο επιλογές για να πας από Αθήνα, Ιωάννινα. Από κάτω, που είναι και το πλέον σύνηθες, ή από πάνω. Από πάνω, θα περάσεις από διάφορες θεσσαλικές πόλεις και κωμοπόλεις. Η μία από αυτές, λίγο πριν την Καλαμπάκα, πάνω στην Εθνική οδό, είναι η Βασιλική Τρικάλων...
Σας έχω πει για τη Βασιλική. Έχει μείνει γνωστή για την αερομαχία των Τρικάλων - το κύκνειο άσμα των PZL Ρ.24 στην ΕΒΑ. Επιστρέφοντας από Γιάννενα είχα πει σε τουλάχιστον δύο διαδρομές ότι πρέπει να σταματήσω και να μάθω πού είναι το αεροδρόμιο της Βασιλικής. Είχα πάρει τηλέφωνο στο δημαρχείο, είχα ρωτήσει, κανείς δεν ήξερε να μου πει με σιγουριά πού ήταν το αεροδρόμιο απ' όπου απογειώθηκαν υπό συντριπτικά μειονεκτική θέση τα 12 τελευταία καταδιωκτικά της ΕΒΑ. Βρέθηκα λοιπόν πρόσφατα στη Βασιλική Τρικάλων, καθημερινή και πριν το μεσημέρι και δεν μπορούσα να αφήσω την ευκαιρία να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Σταμάτησα το αυτοκίνητό μου λίγο πριν το δημαρχείο και στην πλατεία του χωριού, προς μεγάλη μου έκπληξη είδα μία αναθυμητική στήλη, αφιερωμένη σε 24 γενναίους Έλληνες. Μπήκα στο δημαρχείο. Μπεζ άρβυλα, παραλλαγή ερήμου, γαλάζιο μπλουζάκι της Φρουράς και καπέλο ζούγκλας πάλι σε τόνους παραλλαγής ερήμου. Με μία ημι-στρατιωτική κίνηση έβγαλα το καπέλο. Μία κυριούλα που περίμενε τη σειρά της να εξυπηρετηθεί από την κοπέλα πίσω απ' το γραφείο, σάστισε. Παρέμεινα ακίνητος και αμίλητος. Πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα μέχρι να μιλήσει κάποιος.
Τι θα θέλατε; ρώτησε μια κυρία μεγαλύτερης ηλικίας, προφανώς εν είδη προϊσταμένης.
Καλό σας μεσημέρι, αποκρίθηκα. Θέλω μερικές πληροφορίες και θα ήθελα να μου υποδείξετε σε ποιο καφενείο μπορώ να βρω γέροντες άνω των 75 ετών.
-Τέτοια ώρα νεαρέ μου, έχουν πάει όλοι οι γέροντες άνω των 75 για τον μεσημεριανό τους ύπνο. Τι ψάχνετε όμως;
-Θέλω κάποιος που να ξέρει, να μου δείξει στον χάρτη πού ήταν το αεροδρόμιο της Βασιλικής.
-Είχε πάρει και κάποιος κύριος τηλέφωνο πρόσφατα και αναζητούσε το αεροδρόμιο.
-Μάλλον εγώ θα ήμουν...
-Τι να σας πω τώρα... Α, να! Για πηγαίν' τε μέχρι εκείνη την αυλή που κάθεται ο δήμαρχος. Εκείνος θα μπορεί να σας πει! και γυρίζοντας προς την κατεύθυνση εκείνης της αυλής φωνάζει «Δήμαρχε! Ο κύριος ρωτάει για το αεροδρόμιο!»
Σας ευχαριστώ πολύ! Καλό σας μεσημέρι! της είπα και με χαιρέτησε κάπως βιαστικά πριν πάει ξανά στο δημαρχείο. Ο δήμαρχος, ένας κύριος όχι πάνω από 75 όπως είχα ζητήσει αρχικά, αποδείχθηκε πως ήταν ο πρώην δήμαρχος της Βασιλικής. Άνθρωπος διαβασμένος και αρκετά ενήμερος παρά το ότι είχε αποτραβηχτεί πλέον από την ενεργό πολιτική δράση. Από πού είστε; ήταν η πρώτη του ερώτηση. Από την Κρήτη, ήταν η απάντηση στην ερώτησή του, κι ας γνώριζα ότι δεν εννοούσε αυτό. Τι ψάχνετε ακριβώς; ήταν η επόμενη ερώτηση, σε κάπως πιο καχύποπτο ύφος. Ψάχνω το χαμένο αεροδρόμιο της Βασιλικής Τρικάλων. Να μου δείξει κάποιος πού ήταν πάνω στον χάρτη. Με τι είστε εδώ; Με αυτοκίνητο; του γνέφω καταφατικά. Πάμε! μου λέει. Άλλο που δεν ήθελα...
Στη σύντομη διαδρομή μέσα από τους αγροτικούς χωματόδρομους μου έλεγε όσα ήξερε λες και χρειαζόταν να με πείσει για κάτι. Από το αεροδρόμιο αυτό που λέτε, απογειώθηκαν τα αεροπλάνα που είχαμε- τώρα τι σακαράκες είχαμε τότε- για να αναχαιτίσουν τους Γερμανούς. Στην αερομαχία που ακολούθησε σκοτώθηκε ο - να δεις πώς τον έλεγαν - ο Κέλλας. Όχι! Ο Μόκκας. Ο Μόκκας σκοτώθηκε. Ο Κέλλας έπεσε από το αεροπλάνο από τα σαράντα μέτρα αλλά το αλεξίπτωτο δεν άνοιξε και παρ' όλα αυτά σώθηκε και πήγε και πολέμησε και στη Βόρειο Αφρική.
Τον άφηνα να μιλάει. Διέκοπτε πού και πού την αφήγησή του για να με κατευθύνει. Αριστερά εδώ... Μετά τις γραμμές αριστερά... από τον δρόμο αυτόν θα πάμε δεξιά... και πάει λέγοντας...
Ο πατέρας μου μου λέει, έκανε πολλή παρέα με τους πιλότους μας εδώ. Ήταν ο παπάς του χωριού και τους συμπαραστεκόταν στις δύσκολες ώρες του πολέμου. Γιατί δεν ήταν εύκολα, να ξέρεις. Τι εύκολα; Πώς να ήταν εύκολα; Πόλεμος ήταν. Το λέει και η ίδια η ετυμολογία της λέξης...
Περάσαμε κάποια σκουριασμένα αλλά ακόμα λειτουργικά, αντλιοστάσια. Εδώ λίγο πιο κάτω, μετά τα δέντρα, θα το δείτε! Πλάκα μου κάνει, σκεφτόμουν από μέσα μου. Σα να διάβασε τη σκέψη μου, μου είπε, βέβαια, δεν υπάρχει κάτι που να φαίνεται πλέον ότι ήταν αεροδρόμιο. Αμ έτσι πες μου... Καλά δεν μπορούσα να βρω κάτι από τους χάρτες της Google...
Εδώ είμαστε. Από δω έχετε καλή εικόνα του αεροδρομίου. Να κατεβούμε;
Θα μπορούσε να με είχε πάει οπουδήποτε. Να με πάει σε κάποιο χωράφι όπου να' ταν, να μου δείξει ένα οποιοδήποτε χωράφι, να μου πουλήσει παραμύθι και να με ξεφορτωθεί. Εφ' όσον όμως είχε ήδη μπει στον κόπο, χωρίς να του έχω ζητήσει ή τάξει κάτι, γιατί να το κάνει; Κυρίως όμως, ανεξάρτητα από τον δήμαρχο, εγώ ο ίδιος, μέσα μου ένιωθα, χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω, ότι ήμασταν στο σωστό μέρος.
Αριστερά, δεξιά, όπου κοιτούσες, παντού χωράφια. Κυρίως καπνά. Νομίζω βιρτζίνια, όχι ότι έχει σημασία όμως. Από τα χωράφια αυτά απογειώνονταν οι μαχητές των αιθέρων κατά τις τελευταίες εβδομάδες του ελληνο-ιταλικού πολέμου και την απαρχή της γερμανικής εισβολής.
Ο διάδρομος, έτσι όπως τον υπολόγισα πρόχειρα πρέπει να ήταν ο 32±2/16±2 (δεν μπορούσα να έχω καλύτερη ακρίβεια) και το πεδίο προσγειώσεως εκτεινόταν από τα περίχωρα της Βασιλικής ως το Μεγάλο Κεφαλόβρυσο. Τα τετραγωνισμένα χωράφια, δίνουν μια ιδέα του πώς θα ήταν τότε ο διάδρομος προσγείωσης. Πραγματικά δύσκολες συνθήκες πολέμου...
Το αεροδρόμιο της Βασιλικής Τρικάλων ήταν ένα από 25 βοηθητικά αεροδρόμια εμπιστευτικού δικτύου που κατασκευάστηκαν παράλληλα με εφτά κύρια και άλλα 22 βοηθητικά, στο λυκόφως του μεσοπολέμου. Παρά τα πολλά προβλήματα που διέκριναν τη βιαστική κατασκευή τους όπως έλλειψη τηλεφωνικής σύνδεσης, επαρκούς οδοποιίας, απαλλοτρίωσης γης, ισοπέδωση εδάφους σε ορισμένα, το αεροδρόμιο της Βασιλικής αποτέλεσε σημαντική βάση αναχαίτισης καθώς ήταν σχετικά κοντά στην κατοικημένη περιοχή της Βασιλικής και τόσο η πρόσβαση όσο και η τηλεφωνική σύνδεση ήταν σχετικά απλές υποθέσεις. Ήταν όμως μακριά από τα υπόλοιπα κέντρα διοικήσεως της Αεροπορίας.
Και κάπου εκεί, ακροβατώντας μεταξύ εικόνας και ανάμνησης, πραγματικού και ονείρου, νομίζω ότι μπορώ να ακούσω τον ήχο των Gnome Rhone των ΜΒ.151. Και μπορώ να τα δω να απογειώνονται. Και να ακολουθούνται από δύο Gladiator.
Πάνω από το σιλό και τα καλώδια ηλεκτροδότησης βλέπω να περνούν άλλα δύο PZL. Κατεύθυνση προς Καλαμπάκα και το εναέριο καθήκον.
Σε εκείνα τα δέντρα στο βάθος ήταν που έπεσε ο Κέλλας και όλοι νόμιζαν ότι σκοτώθηκε. Αλλά εκείνος, το απόγευμα γύρισε στη Μοίρα του. Ήταν ο Μοίραρχος ο Κέλλας, μου διακόπτει το όνειρο ο δήμαρχος.
Κάπου εκεί δε χρειαζόμουν κάτι άλλο. Μπήκαμε ξανά στο αυτοκίνητο και γυρίσαμε στη Βασιλική όπου ο δήμαρχος πολύ εγκάρδια, προσέφερε να με κεράσει ένα ντόπιο τσίπουρο. Αρνήθηκα ευγενικά καθώς έπρεπε οπωσδήποτε να γυρίσω στην Αθήνα. Υποσχέθηκα στον Κουτρουμπά και τον Μόκκα ότι θα επέστρεφα μόνος μου, με περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μου. Είχα κάνει ένα ταξίδι, όχι μόνο στον χώρο από Αθήνα ως τη Βασιλική αλλά και στον χρόνο, από το σήμερα και τον 21ο αιώνα, στο χθες, το ιστορικό χθες του 1940-41. Λυπήθηκα που δεν υπήρχε κανένα σημάδι του αεροδρομίου και που άλλο ένα κομμάτι της αεροπορικής ιστορίας της πατρίδας μας συντροφεύει τη λήθη. Ευελπιστούσα να έχω καλύτερη τύχη στην Αμφίκλεια...
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ενημέρωθείτε για την Άμυνα και την Ασφάλεια!
Γράφει ο Γιώργος Λαμπράκης
Σημαντική ημερομηνία για την αεροπορική ιστορία της Ελλάδας η σημερινή, καθώς στις 30 Σεπτεμβρίου 1936, υπογράφτηκε σύμβαση με την Πολωνία για την αγορά 36 αεροσκαφών P.Z.L. P.24 F και G αξίας 133 εκ. δρχ. και την προμήθεια κινητήρων Gnome Rhone -22 αξίας 37 εκ. Δρχ.
Το 1936 τα οικονομικά της Ελλάδας δε βρισκόταν στην καλύτερη κατάσταση. Συνεπώς και οι δυνατότητες της Αεροπορίας να προχωρήσει στον επανεξοπλισμό της με σύγχρονα αεροσκάφη ήταν περιορισμένες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε η Ελλάδα, ήταν η εξεύρεση ικανών αεροσκαφών σε αριθμό και επιδόσεις, προκειμένου να ανταποκριθεί στην επερχόμενη λαίλαπα του Β΄ ΠΠ. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Πολωνία, Γερμανία), οι οποίες κατασκεύαζαν και υποστήριζαν τα αεροσκάφη είχαν δώσει προτεραιότητα στον επανεξοπλισμό των δικών τους Αεροποριών.
Παρά τα εξαιρετικά στενά περιθώρια επιλογών η Αεροπορία κατόρθωσε να προμηθευτεί 36 καταδιωκτικά P.Z.L. P.24F/G από την Πολωνία, 9 καταδιωκτικά Bloch MB.151 και 12 βομβαρδιστικά Potez 633 B2 Grec από τη Γαλλία, 12 ναυτικής συνεργασίας Avro Anson Mk I, 12 βομβαρδιστικά Bristol Blenheim MkIV και 12 βομβαρδιστικά Fairey Battle B.1 από το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και 16 αναγνωριστικά Henschel Hs126K-6 και 12 υδροπλάνα Dornier Do22Kg από τη Γερμανία.
Άξιος Μαχητής
Τα αεροπλάνα που σήκωναν το βάρος των εναέριων μαχών κατά το εξάμηνο του Ελληνοϊταλικού Πολέμου ήταν τα τριάντα έξι PZL P.24F και G της 21ης, 22ης και 23ης Μοίρας Διώξεως της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας. Από τα τριάντα έξι αεροσκάφη, αρχικά τα είκοσι τέσσερα ήταν ετοιμοπόλεμα στην αρχή των εχθροπραξιών.
Αρχικά και πριν την έναρξη των εχθροπραξιών τα αεροσκάφη ήταν βαμμένα στο χρώμα του αλουμινίου σε όλες τους τις επιφάνειες, με εθνόσημα στις πτέρυγες και στο πηδάλιο διεύθυνσης και μαύρα διακριτικά στην άτρακτο. Στη συνέχεια βάφτηκαν με παραλλαγή Dark Green / Light Earth / Light Blue και έφεραν εθνόσημα και διακριτικά μόνο στην άτρακτο.
Tα αεροσκάφη ανήκαν στη Διοίκηση Αεροπορίας Διώξεως (ΔΑΔ) και συγκεκριμένα στις:
21η Μοίρα Διώξης με αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G στα Τρίκαλα.
22η Μοίρα Διώξης με αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G στη Θεσσαλονίκη.
23η Μοίρα Διώξης με αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G στη Λάρισα.
Με τον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους έχει γραφτεί μια από τις πιο χρυσές σελίδες της αεροπορικής μας ιστορίας, καθώς στις 2 Νοεμβρίου 1940, ο Υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης πετώντας με αεροσκάφη PZL, κατά τη διάρκεια αερομαχίας, αφού εξάντλησε τα πυρομαχικά του, "εμβόλισε" με την έλικα του αεροσκάφους του, το πηδάλιο ενός ιταλικού βομβαρδιστικού CANT Z.1007 Alcione, με αποτέλεσμα αυτό να συντριβεί στο έδαφος.
Στις αρχές του 1941 βάφτηκαν εθνόσημα και στις κάτω επιφάνειες των πτερύγων. Έως τότε από τα περισσότερα είχαν αφαιρεθεί τα καλύμματα των τροχών και το κινητό τμήμα της καλύπτρας. Σύμφωνα με πολωνικές πηγές, τριάντα πέντε ελληνικά P.24 κατέρριψαν μεταξύ Νοεμβρίου 1940 – Απριλίου 1941 σαράντα εχθρικά αεροσκάφη, εκ των οποίων ένα με εμβολισμό.
Ρόλος : Μαχητικό
Διαστάσεις : Εκπέτασμα 10.68 m, μήκος 7.60 m
Κινητήρας : 1 x GNOME-RHONE 14NO7 των 950 ίππων
Οπλισμός : 2 Πολυβόλα LK32 των 7.7 mm, 2 πυροβόλα Oerlikon FF 20mm
Πλήρωμα : 1
Αριθμός : 36 (24 P.24G + 12F η 6 F+6A)
Χώρα Κατασκευής : Πολωνία
Περίοδος χρήσης : 1936 – 1941
Πεσόντες αεροπόροι με αεροσκάφη PZL P.24G/F
ΒΑΛΚΑΝΑΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ του Πάνου - 18/11/1940
ΓΙΑΝΝΙΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ του Σταύρου - 18/11/1940
ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΑΣ ΠΕΡΙΚΛΗΣ του Λουκά - 15/04/1941
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ του Ιωάννου - 02/11/1940
ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ του Αριστοτέλους - 02/11/1940
ΤΣΙΤΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ του Χαραλάμπους - 02/12/1940
Κάντε Like στη σελίδα μας στο facebook και ακολουθείστε μας στο Twitter
Χωρίς σχόλια, το (δυστυχώς) επίκαιρο απόσπασμα από την ταινία Ψυχή Βαθιά με τον ανεπανάληπτο Θανάση Βέγγο. Τα 3 λεπτά που σημάδεψαν όλη την ταινία, με φόντο τον εμφύλιο πόλεμο.
Δείτε το!
Γράφει ο Γιώργος Λαμπράκης
Εικόνες σοκ από προάστιο της πόλης Αλέπο της Συρίας. Αντικαθεστωτικοί, ισλαμιστές αντάρτες, προχωρούν σε μαζικούς αποκεφαλισμούς οπαδών του καθεστώτος Άσαντ, μπροστά στα μάτια μικρών παιδιών!
Μάλιστα, οι ... θεατές του αποτρόπαιου εγκλήματος, δεν διστάζουν να κάνουν βόλτα τα παιδιά τους ανάμεσα από τα αποκεφαλισμένα πτώματα, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες που κόβουν την ανάσα.
Σε άλλη φωτογραφία διακρίνεται μια μεγάλη ομάδα παιδιών να παρακολουθεί το θέαμα, ενώ κάποιοι το επιτρέπουν για να φωλιάσει από νωρίς το μίσος μέσα τους, να γίνουν οι εικόνες της απόλυτης φρίκης μέρος της καθημερινότητάς τους, ώστε να πάρουν αργότερα τα ίδια τη σκυτάλη.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του φωτογράφου που τράβηξε τις συγκεκριμένες εικόνες, οι αποκεφαλισμοί έγιναν στα τέλη Αυγούστου από ομάδα ισλαμιστών ανταρτών, λίγο έξω από την συριακή πόλη που για πάρα πολλούς μήνες αποτελεί πεδίο σφοδρών συγκρούσεων.
